Theo định luật bảo toàn khối lượng, số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố không thay đổi trước và sau phản ứng hóa học. Dựa vào công thức hóa học ta sẽ được phương trình hóa học (PHP) để đại diện cho một phản ứng hóa học. Làm thế nào để thiết lập PTHH và ý nghĩa của nó? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết hôm nay nhé!

phương trình hóa học

1. Phương trình hóa học là gì?

Phương trình hóa học là phương trình biểu diễn ngắn gọn một phản ứng hóa học bằng cách sử dụng các công thức hóa học (CTHH) của các chất phản ứng và sản phẩm.

Bạn đang xem: Cách lập phương trình hóa học

– Chẳng hạn, ta có phương trình chữ cho phản ứng:

Cacbon phản ứng với oxi tạo ra khí cacbonic:

cacbon + oxi → cacbon đioxit

Thay tên các chất bằng CTHH ta được sơ đồ phản ứng:

C + O2 → CO2

Kẽm phản ứng với axit clohiđric tạo thành kẽm clorua và khí hiđro:

kẽm + axit clohiđric → kẽm clorua + khí hiđro

Thay tên các chất bằng CTHH ta được sơ đồ phản ứng:

Zn+ HCl → ZnCl2 + H2

Ta thấy, số nguyên tử H và Cl ở vế phải nhiều hơn vế trái, để cân bằng số nguyên tử H và Cl ở 2 vế ta thêm hệ số 2 vào trước HCl ở vế trái. Chúng tôi nhận được:

Zn+ 2HCl → ZnCl2 + H2

Phương-trinh-hoa-hoc

2. Các bước lập phương trình hóa học

Lập PHT bao gồm 3 bước sau:

Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng

– Bước 2: Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố

– Bước 3: Viết phương trình hóa học

Đối với các nhóm nguyên tử như OH, NO3, SO4, PO4… thì cả nhóm được coi là một đơn vị cân bằng.

Ví dụ 1. Sắt phản ứng với oxi tạo thành sắt(III) oxit.

Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng.

Fe + O2 → Fe2O3

– Bước 2: Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố:

Ta thấy, số nguyên tử Fe và O ở 2 vế không bằng nhau. Đầu tiên, chúng ta nguyên tố số nguyên tử O ở bên phải theo hệ số 2 trước Fe2O3:

Fe + O2 → 2Fe2O3

Sau đó, chúng ta cần phải thêm các hệ số 4 và 3 tương ứng trước Fe và O2 để làm cho chúng bằng nhau.

– Bước 3: Viết PTHH:

4Fe + 3O2 → 2Fe2O3

Ví dụ 2. Natri sunfat + canxi hiđroxit → canxi sunfat + natri hiđroxit

Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng.

Na2SO4 + Ca(OH)2 → CaSO4 + NaOH

– Bước 2: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố. Ta thấy số nguyên tử Na và nhóm OH ở vế trái là 2, vế phải là 1. Vì vậy, chúng ta cần thêm 2 trước NaOH

Bước 3: Viết PTHH:

Na2SO4 + Ca(OH)2 → CaSO4 + 2NaOH

Các bước lập phương trình hóa học

Phuong-Minh-hoa-hoc-2

3. Ý nghĩa của phương trình hóa học

Một phương trình hóa học cho chúng ta biết:

Tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa các chất trong phản ứng cũng như giữa từng cặp chất trong phản ứng. Tỷ lệ này hoàn toàn giống với tỷ lệ hệ số của từng chất trong phương trình.

Ví dụ: 4Fe + 3O2 → 2Fe2O3

Số nguyên tử Fe : số phân tử O2 : số phân tử Fe2O3 = 4:3:2.

Nghĩa là: cứ 4 nguyên tử Fe phản ứng với 3 phân tử O2 tạo thành 2 phân tử Fe2O3.

Bài tập viết phương trình hóa học

Câu hỏi 1.

a) Phương trình hóa học biểu thị điều gì, gồm công thức hóa học của những chất nào?

b) Sơ đồ của một phản ứng khác với sơ đồ của phản ứng thế ở điểm nào?

c) Nêu ý nghĩa của trường phổ thông

Trả lời:

a) Phương trình hóa học biểu diễn ngắn gọn phương trình hóa học gồm công thức hóa học của các chất phản ứng và sản phẩm.

b) Sơ đồ phản ứng khác với phương trình hóa học của phản ứng ở chỗ số nguyên tử (hoặc nhóm nguyên tử) của mỗi nguyên tố không cân bằng.

c) Ý nghĩa PHHH: cho biết tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa các chất cũng như từng cặp chất trong công thức.

Câu 2. Cho sơ đồ của các POH sau:

a) Na + O2 → Na2O

b) P2O5 + H2O → H3PO4

Lập phương trình hóa học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của các chất trong các phản ứng trên.

Trả lời:

a) 4Na + O2 → 2Na2O

Tỉ lệ số nguyên tử Na : số phân tử O2 : số phân tử Na2O = 4 : 1 : 2.

b) P2O5 + 3H2O → 2H3PO4

Tỉ lệ số phân tử P2O5 : số phân tử H2O : số phân tử H3PO4 = 1 : 3 : 2.

Câu 3. Cho sơ đồ của các POH sau:

a) HgO → Hg + O2

b) Fe(OH)3 → Fe2O3 + H2O

Lập phương trình hóa học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của các chất trong các phản ứng trên.

Trả lời:

a) 2HgO → 2Hg + O2

Tỉ lệ số phân tử HgO : số nguyên tử Hg : số phân tử O2 = 2 : 2 : 1.

b) 2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O

Tỉ lệ số phân tử Fe(OH)2 : số phân tử Fe2O3 : số phân tử H2O = 2 : 1 : 3.

Câu 4. Cho sơ đồ phản ứng:

Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + NaCl

a) Lập PTHH của phản ứng

b) Cho biết tỉ lệ số phân tử của 4 bậc trong phản ứng (không bắt buộc).

Trả lời:

a) Phương trình toán học của phản ứng:

Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + 2NaCl

b) Tỉ lệ số phân tử của 4 cặp chất:

– Tỉ lệ số phân tử Na2CO3 : số phân tử CaCl2 = 1 : 1

– Tỉ lệ số phân tử Na2CO3 : số phân tử NaCl = 1 : 2

– Tỉ lệ số phân tử CaCl2: số phân tử CaCO3 = 1 : 1

– Tỉ lệ số phân tử CaCl2 : số phân tử NaCl = 1 : 2

Câu 5. Chứng tỏ magie (Mg) phản ứng với axit sunfuric (H2SO4) tạo ra khí hiđro (H2) và magie sunfat (MgSO4).

a) Lập PTHH của phản ứng

b) Cho biết tỉ lệ số nguyên tử Mg so với 3 chất còn lại trong phản ứng.

Trả lời:

a) Phương trình toán học của phản ứng:

Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2

b) Tỉ lệ số nguyên tử Mg so với 3 chất còn lại là:

– Tỉ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử H2SO4 = 1 : 1

– Tỉ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử MgSO4 = 1 : 1

– Tỉ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử H2 = 1 : 1

Câu 6. Chứng tỏ photpho đỏ P phản ứng với oxi tạo hợp chất P2O5.

a) Lập PTHH của phản ứng

b) Cho biết tỉ lệ số nguyên tử P của 2 chất còn lại trong phản ứng.

Trả lời:

a) Phương trình toán học của phản ứng:

4P + 5O2 → 2P2O5

b) Tỉ lệ số nguyên tử P so với 3 chất còn lại:

– Tỉ lệ số nguyên tử P : số phân tử O2 = 4 : 5

– Tỉ lệ số nguyên tử P : số phân tử P2O5 = 4 : 2

Câu 7.

Xem thêm: Chuyên đề Thu hoạch Học tập và Làm theo Oom năm 2017, Hãy chờ đợi

Điền các công thức và hệ số thích hợp vào dấu (?) dưới đây.

a) Cu + ? → 2CuO

b) Zn + ?HCl → ZnCl2 + H2

c) CaO + ?HNO3 → Ca(NO3)2 + ?

Trả lời:

a) 2Cu + O2 → 2CuO

b) Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2

c) CaO + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2

phần kết

Vậy là chúng ta đã biết một phương trình hóa học Nó là gì, cách lập PTHH và ý nghĩa của nó? Hi vọng bạn đã có được những kiến ​​thức bổ ích cho mình. Chúc bạn luôn vui vẻ và tràn đầy năng lượng!