Bài trước các em đã biết cách tính theo công thức hóa học, tức là chúng ta dựa vào công thức hóa học để tính các yếu tố liên quan như tính khối lượng mol, số nguyên tử của mỗi nguyên tố. Vậy tính theo phương trình hóa học là gì, các bước tính theo phương trình hóa học như thế nào và những yêu cầu để học tốt tính theo phương trình hóa học sẽ được chia sẻ dưới đây.
Bạn đang xem: Cách tính theo phương trình hóa học
Tính theo phương trình hóa học
I – Thế nào là tính theo phương trình hóa học?
II – Phương pháp tính theo phương trình hóa học.
III – Các dạng bài tập tính theo phương trình hóa học
1. Tính khối lượng và thể tích của các chất tham gia phản ứng hoặc sản phẩm tạo thành.
I – Thế nào là tính theo phương trình hóa học?
Tính phương trình hóa học là dựa vào phương trình hóa học để tính số mol, khối lượng hoặc thể tích của một chất chưa biết bằng một chất đã biết với số mol, khối lượng hoặc thể tích tham gia trong phương trình phản ứng hóa học đó.
II – Phương pháp tính theo phương trình hóa học.
Trong sách giáo khoa hóa học lớp 8 có hai trường hợp xảy ra đó là:– Xác định khối lượng các chất tham gia phản ứng và sản phẩm tạo thành – Xác định thể tích khí liên quan và sản phẩm tạo thành.
Một. Xác định khối lượng chất phản ứng và sản phẩm
Để giải các bài toán liên quan đến khối lượng, chúng ta cần nhớ một công thức hóa học lớp 8 đã học. Đây là công thức m = nM (gam). Từ công thức trên ta tính được số mol, tính được khối lượng mol của một chất Các bước được tiến hành tuần tự như sau: Bước 1: Xử lý dữ liệu cho bài toán Ở bước này ta xử lý dữ liệu của bài toán. Bạn sẽ cần tính số mol của các chất đã đưa ra bài toán bằng công thức trên. Ngoài ra, nếu vấn đề chỉ gọi tên các chất, bạn phải xác định chất đó là gì và công thức hóa học là gì. . . và bạn phải hình dung ra phương trình phản ứng trong đầu Bước 2: Viết phương trình hóa học và cân bằng phương trình hóa học Khi đã nắm vững các thông tin xử lý từ bước 1, bạn chỉ cần bước này viết phương trình hóa học và cân bằng phương trình hóa học đúng Phương trình hóa học đó là được vừa viết xong Bước 3: Xác định mối quan hệ về tỉ lệ số mol, tỉ lệ khối lượng. . . của các chất trong phương trình phản ứng Bước 4: Tính toán, quy đổi. . . yêu cầu của bài toán Bước 5: Kết luận Nhìn chung, việc xác định thể tích khí ở đề bài và sản phẩm tạo thành cũng tương tự như các bước trên. Nhưng có một lưu ý nhỏ đó là việc sử dụng công thức khác nhau cho từng chất. Các bước trên là sử dụng công thức liên quan đến khối lượng, nhưng đối với chất khí thì bạn cần nhớ công thức. V = 22,4(24) xn.
III – Dạng bài tập tính theo phương trình hóa học.
Có thể nói dạng bài tập tính theo phương trình hóa học là vô cùng đa dạng và phong phú bởi có rất nhiều loại phản ứng hóa học khác nhau mà chúng ta khó có thể phân chia chúng ra được nữa. Nhưng nhìn chung trong chương trình hóa học lớp 8 chúng ta sẽ thường gặp 3 dạng bài tập chính đó là: – Tính khối lượng, thể tích các chất tham gia phản ứng hoặc sản phẩm tạo thành – Tìm lượng dư trong phản ứng và tính khối lượng hoặc thể tích của dư hoặc của các chất tạo thành.- Tính hiệu suất của phản ứng hóa học Để hiểu rõ hơn về các dạng bài tập này, chúng ta cần phải có những kiến thức chắc chắn nhất như ở phần II trước đó. Ngoài ra, dạng 2 và 3 sẽ liên quan đến một số kỹ năng toán học trong hóa học mà các em sẽ cần sử dụng nhiều sau này.
1. Tính khối lượng và thể tích của các chất tham gia phản ứng hoặc sản phẩm tạo thành.
Dạng này ta có thể vận dụng kiến thức cơ bản như trên để giải. Những bài toán hóa học dạng này sẽ là những bài tập đơn giản, không quá khó đối với các em vì bài toán sẽ cho khối lượng, thể tích hay số mol của một chất nào đó và yêu cầu chúng ta tính các nguyên tố còn lại. Ví dụ minh họa: Cho 2,7 gam nhôm phản ứng với axit sunfuric vừa đủ. Hãy tính:- Thể tích khí thu được sau phản ứng ở điều kiện tiêu chuẩn và trong phòng.- Tính khối lượng muối tạo thành sau phản ứng Bài giải: Bước 1: Xử lý số liệu.
Các chất tham gia phản ứng gồm: – Nhôm có công thức hóa học là Al, khối lượng mol là 27. – Axit sunfuric có công thức hóa học là H2SO4, khối lượng mol là 98. Ở bước này, bạn sẽ phải hiểu thế nào là một kim loại. -Phản ứng xảy ra là axit, sản phẩm tạo thành là gì và cần tìm gì Bước 2: Viết phương trình phản ứng
Sau khi cân bằng phương trình, ta được:
Bước 3: Xác định mối quan hệ mol2Al + 3H2SO4 = Al2(SO4)3 + 3H2 Theo phương trình: 2 mol Al- – -3 mol H2SO4- – – -1 mol Al2(SO4)3- – -3 mol H2Theo bài toán Do đó ta có: 0,1 mol – – – 0,15 mol – – – – – -0,05 mol – – – – – – – – 0,15 mol Bước 4: Tính thể tích khí oxi thu được ở 2 điều kiện là: VH2(ĐKTC) = 0 ,15 . 22,4 = 3,36 lít VH2(ĐKP) = 0,15 . 24 = 3,6 lít.
Khối lượng muối tạo thành sau phản ứng là:
mAl2(SO4)3 = n . M = 0,05. (27,2 + 96,3) = 17,1 gam Bước 5: Kết luận VH2(GDTX) = 0,15. 22,4 = 3,36 lít VH2(ĐKP) = 0,15 . 24 = 3,6 lít.mAl2(SO4)3 = n . M = 0,05. (27,2 + 96,3) = 17,1 gam.
Xem thêm: Đề Minh Họa Tiếng Anh Đề Thi THPT Quốc Gia 2019 Môn Tiếng Anh Có Đáp Án Gợi Ý
2. Tìm chất còn lại trong phản ứng và tính khối lượng, thể tích của chất còn lại hoặc của các chất tạo thành.
Khi có một bài tập tìm chất dư, chắc chắn chúng ta sẽ phải nghĩ đến dạng bài tìm chất nào tham gia phản ứng thì chất nào còn lại sau khi phản ứng kết thúc. Các chất mà tôi đang đề cập ở đây là các chất phản ứng nằm ở phía bên trái của bạn khi bạn nhìn vào một phương trình phản ứng hóa học.Bài toán sẽ không khác gì bài toán tìm thông tin về khối lượng, thể tích hoặc số mol của hai chất. hoặc ba chất phản ứng (trong bài này chúng ta nói đến 2 chất phản ứng) và phải dựa vào phản ứng hóa học để xác định chất nào phản ứng xong và chất nào còn lại sau khi phản ứng xong.a. Giải bài toán còn lại bằng phương pháp giả thiết Để tổng quát hóa dạng bài này ta sẽ giải bài toán hóa học tổng quát với chất phản ứng gồm 2 chất là A và B với số mol tương ứng là a và b, sản phẩm tạo thành là C và D. Phản ứng so sánh:
| MỘT | + | DI DỜI | = | CŨ | + | DỄ | |
| Theo phương trình | Đầu tiên | Đầu tiên | |||||
| Theo như bài báo | Một | b | |||||
| Trả lời | x | x | x | x | |||
| Sau phản ứng | cây rìu | ví dụ | x | x |
Vậy sau khi phản ứng xong chắc chắn xa có thể hoặc x cũng có thể b. Giả sử x = a thì giả sử A đã phản ứng hết. Nếu hiệu b – x hoặc b – a dương thì phương trình phản ứng tính theo A và ngược lại nếu nó âm thì phương trình phản ứng tính theo Bb Giải bài toán còn lại bằng phương pháp tỉ lệ Giả sử phản ứng phương trình là aA + bB = cC + dD. Số mol chất A, B lần lượt là nA, nB Lập tỉ lệ:
BẰNG
sau đó chất B phản ứng với chất A, cho phép tính phương trình phản ứng theo chất B.
– Hiệu suất theo khối lượng của chất phản ứng:
Khi quan sát công thức tính hiệu suất trên ta có thể đưa ra một số nhận xét như sau: – Thể tích thực tế của sản phẩm bao giờ cũng nhỏ hơn thể tích lý thuyết của sản phẩm – Thể tích của chất đối chiếu. Người tham gia thực tế bao giờ cũng ít hơn số người tham gia lý thuyết Để học sinh tính được hiệu quả, bài toán phải chỉ ra được mối liên hệ giữa thực tế và lý thuyết. Trên thực tế, bạn phải cân đo đong đếm mới biết mình được bao nhiêu, nên thường thì đề bài sẽ phải cung cấp thông tin này trước. Về lượng lý thuyết, các em phải dựa vào phương trình để tính Một dạng bài toán khác là dạng nghịch đảo. Bài toán cho hiệu suất của phản ứng và yêu cầu tính các số liệu liên quan. Một số ví dụ dưới đây sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về công thức và vận dụng vào các bài tập tương tự Bài tập về hiệu suất phản ứng Bài 01: Nung 100 gam đá vôi thu được 28 gam vôi sống. Hiệu suất của phản ứng trên là? Giải pháp:
Phương trình phản ứng: CaCO3 = CaO + CO2 Theo phương trình, số mol CaO thu được sau phản ứng là 1 mol. Theo đề bài ta được 0,5 mol vôi sống nên hiệu suất của phản ứng là
