Dạy học theo định hướng phát triển năng lực đã phát triển từ những năm 90 của thế kỷ trước và hiện nay đang trở thành xu hướng giáo dục được thế giới quan tâm. Đối với nước ta, dạy học theo định hướng phát triển năng lực cũng đã được áp dụng trong chương trình môn học. Để hiểu rõ hơn về khái niệm Dạy học theo năng lực là gì? Cũng như nội dung phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Dạy học theo năng lực là gì?

Để giúp người đọc hiểu được thực chất của khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực, đó là gì? Chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu từng khái niệm năng lực, sự phát triển năng lực, định hướng phát triển năng lực. Đặc biệt:

Dung tích

Về nguồn gốc, khái niệm năng lực (tiếng Anh: Competency) xuất phát từ tiếng Latin “competencia”. Trên thế giới và ở Việt Nam có nhiều quan điểm về năng lực. Nhưng nhìn chung, năng lực có thể hiểu đơn giản là khả năng hoàn thành một nhiệm vụ nhất định, gắn với một loại hoạt động cụ thể. Năng lực là yếu tố cơ bản của nhân cách nên nó mang đậm dấu ấn cá nhân, thể hiện tính chủ quan trong hành động và được hình thành theo quy luật hình thành và phát triển nhân cách, trong đó tính tích cực và sự tiết kiệm của cá nhân giữ vai trò quyết định. Năng lực ở mỗi người có được là nhờ kiên trì học tập, rèn luyện, tích lũy kinh nghiệm bản thân trong hoạt động thực tiễn.

Phát triển năng lực

Đó là sự phát triển năng lực hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, là sự phát triển nhân cách, trong đó tính tích cực hoạt động và giao tiếp của cá nhân có vai trò quyết định. Rèn luyện tính kiên trì trong học tập, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm trong hoạt động thực tiễn. Phát triển khả năng thực hiện thành công các hoạt động trong hoàn cảnh nhất định thông qua sự huy động tổng hợp các kiến ​​thức, kỹ năng và phát triển các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí, v.v. nói chung cũng như các năng lực cụ thể của học sinh.

Định hướng phát triển năng lực

Định hướng phát triển năng lực là đảm bảo phát triển năng lực của người học thông qua nội dung giáo dục với những kỹ năng, kiến ​​thức cơ bản, hiện đại, thiết thực; giáo dục hài hòa đức, trí, thể, mỹ; chú trọng thực hành, vận dụng kiến ​​thức, kỹ năng đã tiếp thu trong quá trình học tập để giải quyết các vấn đề trong học tập và cuộc sống hàng ngày; tích hợp cao ở các lớp dưới, phân hóa dần ở các lớp trên. Thông qua hình thức tổ chức giáo dục và phương pháp giáo dục phát huy tiềm năng, tính chủ động sáng tạo của mỗi học sinh. đồng thời có phương pháp đánh giá phù hợp phù hợp với mục tiêu giáo dục đã đề ra. Định hướng nhằm phát huy tối đa tiềm năng vốn có của mỗi học sinh, dựa trên đặc điểm tâm sinh lý, nhu cầu, năng lực, sở thích và định hướng nghề nghiệp khác nhau của mỗi học sinh. Giúp học sinh phát triển khả năng tổng hợp các kỹ năng, kiến ​​thức… trong nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết hiệu quả nhất các vấn đề xảy ra trong học tập và cuộc sống hàng ngày. trong quá trình tiếp thu kiến ​​thức và rèn luyện kỹ năng sống .

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Như tất cả chúng ta đều biết và thừa nhận rằng mỗi học sinh là một cá nhân độc lập, với trình độ, khả năng, nhu cầu, sở thích và nền tảng khác nhau. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực thừa nhận thực tế này và tìm ra những cách tiếp cận phù hợp để phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất với từng học sinh thay vì giáo dục chủ yếu trang bị kiến ​​thức như trong mô hình dạy học truyền thống.

Theo đó, dạy học theo định hướng phát triển năng lực là mô hình dạy học hướng tới mục tiêu phát triển tối đa phẩm chất, năng lực của người học thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập độc lập, chủ động, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn của học sinh. và hỗ trợ hợp lý của giáo viên. Trong mô hình này, người học có thể chứng minh sự tiến bộ bằng cách thể hiện năng lực của mình. Điều đó có nghĩa là người học phải thể hiện được mức độ nắm vững, nắm vững kiến ​​thức, kỹ năng (gọi là năng lực); huy động mọi nguồn lực (kinh nghiệm, kiến ​​thức, kỹ năng, sở thích, niềm tin, ý chí,…) vào một chủ đề hoặc bối cảnh nhất định, với nhịp độ riêng.

Khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Đặc điểm của dạy học theo năng lực

Phát triển năng lực dạy học có 4 đặc điểm chính:

Thứ nhất, dạy học theo định hướng phát triển năng lực được thiết kế theo hướng phân hóa dựa trên hứng thú, nhu cầu và nền tảng kiến ​​thức, sở thích, sở trường của học sinh. Phương pháp này cho phép người học cá nhân hóa và đa dạng hóa việc học để đáp ứng nhu cầu của bản thân theo cách có lợi cho họ. Nghĩa là, ngoài số giờ học quy định, học viên được quyền lựa chọn môn học và phương pháp học mọi lúc, mọi nơi (học trực tuyến, học nhóm,…) giúp học viên phát triển tối ưu. khả năng vốn có của nó. Phương pháp học tập này mang lại sự tự do và linh hoạt cho học viên, xóa bỏ sự bất bình đẳng trong quá trình học tập. Học viên được coi là trung tâm của quá trình học tập và luôn cảm thấy thoải mái, dễ chịu.

Thứ hai, dạy học theo định hướng phát triển năng lực định hướng để học sinh lĩnh hội được những kiến ​​thức cần thiết và nâng cao khả năng thực hành, vận dụng kiến ​​thức đã học. Kiến thức, kỹ năng và hành vi là “nguồn lực” để trẻ thực hiện các nhiệm vụ cụ thể nhằm hình thành và phát triển năng lực.

Thứ ba, dạy học phát triển năng lực nhận diện và đo lường năng lực đầu ra của học sinh dựa trên mức độ nắm vững kiến ​​thức môn học. Học sinh thể hiện sự tiến bộ của mình thông qua việc thể hiện năng lực, không dựa trên khoảng thời gian cố định như học kỳ hay khối lớp.

Thứ tư, dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp người học lựa chọn cách tiếp nhận tài liệu học tập, kể cả thời gian và nhịp độ học tập. Điều này khuyến khích khả năng làm việc độc lập và tự chủ của học sinh, phát triển các kỹ năng tối đa để đạt được mục tiêu học tập.

Đặc điểm của dạy học theo định hướng năng lực là gì?

Ý nghĩa của dạy học theo định hướng phát triển năng lực?

• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp đảm bảo chất lượng dạy học đầu ra, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện phẩm chất nhân cách và năng lực của học sinh.
• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực chú trọng khả năng vận dụng kiến ​​thức của bài học vào giải quyết các tình huống thực tiễn, từ đó giúp học sinh vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống. Điều này giúp người học có năng lực giải quyết các vấn đề trong cuộc sống và nghề nghiệp cũng như giúp họ thích nghi với những thay đổi của cuộc sống.
• Đối với một số học sinh, dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho phép đẩy nhanh tiến độ hoàn thành chương trình, tiết kiệm thời gian và công sức học tập.
• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực tạo ra tiết học thú vị, hấp dẫn và lôi cuốn học sinh vào các hoạt động khám phá, khám phá tri thức. Qua đó phát triển toàn diện cho học sinh các kỹ năng học tập để giải quyết vấn đề, tự học và hợp tác với tư duy sáng tạo.
• Phương pháp giảng dạy theo định hướng phát triển năng lực giúp thời gian giảng dạy hiệu quả hơn, giáo viên đáp ứng nhu cầu học tập của từng học sinh và đảm bảo rằng mỗi học sinh đều tận dụng tối đa thời gian trên lớp.

Ý nghĩa của dạy học phát triển năng lực?

Phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Dưới đây chúng ta cùng nhau tìm hiểu về một số phương pháp dạy học phổ biến theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS, THPT và tiểu học:

Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động

Tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động học tập sẽ giúp cho việc học trở nên tự định hướng và đạt hiệu quả cao nhất. Thông qua các hoạt động giúp học sinh ghi nhớ kiến ​​thức tốt hơn, phát triển toàn diện năng lực học sinh. Cách dạy này giúp học sinh học tập, hoạt động dưới sự tổ chức, hướng dẫn, điều khiển của giáo viên trong quá trình lĩnh hội tri thức, rèn luyện kỹ năng và hình thành hành vi, thái độ học tập đúng đắn.

Cách dạy này cũng giúp môi trường học trở nên sôi động, vui vẻ và tạo hứng thú cho học sinh. Học sinh và giáo viên tham gia học tập và các hoạt động, hoạt động dạy học rất đa dạng tùy theo nội dung bài học. Thông thường, giáo viên có thể áp dụng các hoạt động cơ bản như: khởi động lớp học, hình thành kiến ​​thức mới thông qua đọc tài liệu, sách giáo khoa… để học sinh tự nghiên cứu, học tập.

Dạy học thông qua tương tác và hợp tác

Trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực sẽ có sự tương tác hai chiều, bao gồm hỏi đáp, tranh luận, phản biện giữa giáo viên với học sinh cũng như giữa học sinh với nhau. Từ đó sẽ tạo ra mối quan hệ giao lưu, hòa thuận và hợp tác. Học sinh mạnh dạn, tự tin hơn và giáo viên lắng nghe, hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi hoặc thúc đẩy học sinh suy nghĩ, tìm tòi, mở rộng vấn đề. Đôi khi, giáo viên cần đưa ra những phản hồi kịp thời, chính xác và kịp thời để học sinh tiếp thu kiến ​​thức mới một cách chính xác. Trong quá trình dạy học này, giáo viên đóng vai trò là người thầy, người bạn đồng hành cùng học sinh.

Để việc tương tác diễn ra hiệu quả, giáo viên cần hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của từng học sinh để có phương pháp giảng dạy phù hợp, tạo điều kiện cho các em phát triển toàn diện và đồng đều.

Phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực thông qua tương tác và hợp tác

dạy học phân hóa

Mỗi học sinh là một cá thể độc lập, có khả năng, trình độ, sở thích khác nhau nên không thể dạy theo một phương pháp duy nhất để áp dụng cho tất cả học sinh. Thực hành giảng dạy phân biệt và cho phép sinh viên học theo tốc độ và khả năng của riêng họ. Khi thiết kế hoạt động dạy học, giáo viên phải căn cứ vào khả năng, nhu cầu, hứng thú của từng cá nhân để đạt được mục tiêu dạy học. Trong quá trình dạy học, học sinh được đánh giá theo nhiều hình thức khác nhau nhằm đảm bảo việc đánh giá được khách quan, công bằng, chính xác với năng lực của từng học sinh. Khi học sinh học hết khả năng của mình, họ chịu trách nhiệm về việc học của mình và học có trách nhiệm và hiệu quả hơn. Học sinh cũng có cơ hội để áp dụng kiến ​​thức và kỹ năng của mình vào thực tế.

Dạy học gắn với hướng dẫn tự học

Tự học là con đường phát triển nội sinh và phát triển bản thân. Ngày nay, việc dạy học đòi hỏi phải định hướng cho học sinh cách học độc lập để học tập suốt đời. TRONG dạy học phát triển năng lực hướng dẫn học sinh tự học, tự khám phá để chiếm lĩnh tri thức là một yêu cầu quan trọng và là cơ sở để hình thành và phát triển năng lực tự chủ, tự học cho học sinh.

Muốn vậy, giáo viên cần định hướng nội dung, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi để học sinh suy nghĩ, khám phá, tự chiếm lĩnh kiến ​​thức nhằm đạt được mục tiêu bài học. Kiến thức tiếp thu theo cách này sẽ giúp học sinh nắm chắc hơn, tránh tình trạng học vẹt, học thuộc lòng. Giáo viên giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, gợi mở cách tìm kiếm thông tin là chìa khóa để lớp học phát triển theo mô hình phát triển năng lực và cũng thể hiện năng lực của giáo viên.

Phương pháp dạy học gắn với hướng dẫn tự học

Dạy học có đánh giá để động viên, chấn chỉnh việc học

Trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực, hoạt động dạy học và kiểm tra đánh giá luôn song hành trong mỗi bài học. Điều này sẽ giúp giáo viên đánh giá học sinh từ nhiều nguồn với các hình thức khác nhau, trong đó học sinh cũng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Đánh giá sự tiến bộ của học sinh để động viên, điều chỉnh để học sinh phát triển tốt hơn. Việc đánh giá phải được thực hiện một cách công bằng, khách quan và chính xác. Giáo viên nên giữ những ghi chú riêng biệt để có thể sử dụng làm tài liệu hoặc mô tả sự tiến bộ hoặc sa sút trong học tập của học sinh. Phản hồi thường xuyên về kết quả học tập của học sinh và phụ huynh là điều cần thiết.

Dạy đi đôi với hành

Mục tiêu của dạy học theo định hướng phát triển năng lực là hướng dẫn học sinh vận dụng kiến ​​thức đã học vào cuộc sống. Đưa bài học vào cuộc sống là một yêu cầu quan trọng trong dạy học phát triển năng lực . Giáo viên ngoài việc dạy kiến ​​thức trong sách giáo khoa cần mang thêm kiến ​​thức từ thực tiễn vào cuộc sống để học sinh nhận thức được giá trị thực của việc học. Ngoài ra, giáo viên có thể giao các bài tập ứng dụng thực tế, tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh ngoài giờ học để học sinh liên hệ, vận dụng kiến ​​thức đã học với thực tế cuộc sống đang diễn ra ở địa phương. , cộng đồng hay chính bạn.

Đâu là sự khác biệt giữa dạy học truyền thống và dạy học theo định hướng phát triển năng lực?

Sau đây, chúng tôi đã cùng bạn tìm hiểu Khái niệm dạy học theo năng lực là gì? cũng như các nội dung khác có liên quan như đặc điểm, ý nghĩa, phương pháp dạy học phát triển năng lực. Hi vọng với những chia sẻ của chúng tôi sẽ giúp ích cho các bạn hoàn thành tốt công việc của mình nói chung và viết luận văn nói riêng.