I/ ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu:
Mùa tháng 10 được mùa, ruộng trải bạt ngàn. Một mình Ba đã tổ chức cả ba giải Trâu nổi tiếng của năm. Còn Nam thì cúi nhặt từng bông lúa rụng đem đổi lấy hàng bún cuối phố. Buổi trưa nắng như đổ lửa, diều hâu vút cao trên trời xanh cúi đầu buồn bã. Hai đứa trẻ chăn trâu, dắt nhau ra mộ cổ, nằm, ăn bún nóng với khế chua, chấm mắm sống. Trong những bữa tiệc như thế, bao giờ bố cũng quát: “Con nhỏ này, con giành bao nhiêu khế chua mà ăn!”. Và Nam cũng chống chế: “Em ăn muối như quỷ, không chừa cho em một con cá sống nào…”.
[..]
Đã qua rồi cái thời cạo đầu để dễ chiến đấu, nuôi tóc cho mát đầu. Đã qua rồi cái thời cởi áo ngực bắt đỉa. Đã qua rồi cái thời lặn xuống nước nhìn nhau xem ai chớp mắt trước…
Vắng nhà mấy hôm, lão Ba thường đứng sau cán cày nhìn ra phía trước mấy con trâu ngỗ ngược, lòng buồn vô hạn khi nghe tin hàng xóm lấy vợ, khi thấy trầu tươi, vài trầu cau. . Ai tặng mẹ thì để giữa bàn.
(Trích Những ngày thơ ấu – Hoàng Văn Bổn, trích từ Giáo trình dạy tiếng địa phương Đồng Nai, Trần Thanh Bình (Chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam, 2018)
Câu 1. (0,5 điểm) Nêu phép liên tưởng nghi thức được sử dụng trong hai câu sau: Một mình Ba cõng cả ba con trâu biết cả Năm. Năm kia, anh cúi nhặt từng hạt gạo rơi đưa cho bà. Chén bùn Hải mang về cuối làng.
Câu 2. (0,5 điểm) Nhân vật Ba có cảm xúc như thế nào khi nghe tin cô hàng xóm đi lấy chồng, nhìn thấy cành trầu tươi, đôi têm trầu được mẹ cho, đặt giữa bàn?
Câu 3. (1,0 điểm) Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn sau: Đã qua rồi cái thời đầu cạo trọc cho dễ đánh, tóc búi lên cho mát cái đầu. . Đã qua rồi cái thời cởi áo ngực bắt đỉa. Đã qua rồi cái thời lặn xuống nước mà chăm chú nhìn nhau xem ai chớp mắt trước.
Câu 4. (1,0 điểm) Anh (chị) có suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ và tình cảm của tác giả thể hiện trong đoạn văn?
II/ VIẾT (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 150 từ) nêu ý nghĩa của những kỉ niệm tuổi thơ đối với mỗi người.
Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận về đoạn thơ sau:
Ngày qua ngày mặt trời đi qua lăng mộ
Thấy một mặt trời đỏ trong vô lăng thế này
Ngày qua ngày dòng người đang yêu nhau
Nơi tận cùng của vách núi trình bày chín mươi chín mùa xuân…
Bác đang nằm im và ngủ
Giữa vầng trăng sáng dịu dàng
Vẫn biết bầu trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhịp đập trong tim!
(Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương – Ngữ văn 9, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020)
