Như các bạn đã biết, lipid đóng vai trò quan trọng trong khẩu phần ăn hàng ngày của con người. Chất béo đóng một vai trò trong cấu trúc của cơ thể. . Chất béo là chất cần thiết, có trong màng tế bào và các màng trong của tế bào như nhân và ti thể nên có vai trò quan trọng đối với các hoạt động thiết yếu của tế bào. Chất béo còn có vai trò dự trữ năng lượng, điều hòa hoạt động, bảo vệ cơ thể trước sự thay đổi nhiệt độ… Vậy lipit là gì? Tính chất lí hoá học của lipit (chất béo) được thể hiện như thế nào? Sau đây hãy cùng tìm hiểu nhé.
Bạn đang xem: Lipid béo
nội dung
Chất béo là gì?
lipid là gì?
Khái niệm: Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong thành phần cấu tạo của tế bào sống, không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực (xăng, dầu, benzen…) Về bản chất, lipit là este. phức tạp và được chia thành 4 nhóm như sau:
Chất béo (trong hóa học chúng ta chỉ tập trung vào chất béo) Sáp Steroid Phospholipids
(Lưu ý: Không nên đánh đồng chất béo với chất béo, vì chất béo không chỉ là chất béo, chất béo chỉ là
một trong những dạng lipid.)
Chất béo là gì?
Trước khi bạn tìm hiểu chất béo là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu một số khái niệm liên quan đến chất béo.
axit béo
– Khái niệm: Axit béo là axit monocacboxylic có mạch cacbon dài, không phân nhánh với số cacbon chẵn (từ 12 – 24).
Axit béo bão hòa
Axit palmitic: C15H31COOHA Axit stearic: C17H35COOH
Axit béo, không bão hòa
Axit oleic: C17H33COOHAxit alinoleic: C17H31COOH
Khái niệm táo bạo:
Triester (tretester là gì? trieste là chất có 3 nhánh) của glixerol với các axit béo là các axit monocacboxylic có số nguyên tử C chẵn (Thường từ 12C đến 24C) không phân nhánh, được gọi chung là triglycerid hay Triacylglycerol. Nó là hợp chất quan trọng nhất trong lipid. Tiếp theo, chúng ta tìm hiểu công thức cấu tạo của chất béo.
Công thức chất béo có dạng:
Phân loại và Vật lý của Lipid:
Tính chất hóa học của lipit (chất béo)
Chất béo mang đầy đủ tính chất của este.
1. Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường axit:
Khi đun nóng với nước có xúc tác axit, chất béo bị thủy phân thành glixerol và axit béo:
2. Phản ứng xà phòng hóa:
– Khi đun nóng chất béo với dung dịch kiềm NaOH hoặc KOH thì tạo ra grixerol và hỗn hợp muối của các axit béo. Muối natri hoặc kali của axit béo là xà phòng.
Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm, được gọi là xà phòng hóa, xảy ra nhanh hơn quá trình thủy phân trong môi trường axit và không thể đảo ngược.
3. Phản ứng cộng hiđro, phản ứng cộng dd Br:
Chất béo chứa gốc axit béo không no cộng H2 vào liên kết đôi:
Chất béo phản ứng với oxy trong không khí tạo thành aldehyde có mùi khó chịu. Đây chính là nguyên nhân khiến mỡ để lâu ngày có hiện tượng bị ôi thiu.
Ứng dụng
1. Vai trò của chất béo đối với cơ thể:
Chất béo còn là nguyên liệu tổng hợp một số chất cần thiết cho cơ thể.
– Đảm bảo vận chuyển và hấp thu các chất tan trong mỡ.
Chất béo là thực phẩm quan trọng của con người.
Trong cơ thể con người, chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng
2. Ứng dụng của chất béo:
Trong công nghiệp, một lượng lớn chất béo được dùng để làm xà phòng và glixerol. Một số loại dầu thực vật được dùng làm nhiên liệu cho động cơ diesel.
Chất béo còn được sử dụng trong sản xuất một số thực phẩm khác như mì ống, đồ hộp, v.v.
– Grixerol được dùng trong sản xuất chất dẻo, mỹ phẩm, chất nổ…
Bài tập về lipit và chất béo:
Chọn câu trả lời đúng:
A. Chất béo là este của glixerol với axit.
B. Chất béo là este của ancol với axit béo.
C. Chất béo là este của glixerol với axit vô cơ.
D. Chất béo là este của glixerol với axit béo.
2. Trong công nghiệp, một lượng lớn chất béo được sử dụng để sản xuất
A. xà phòng và glucozơ
B. và glixerol và rượu etylic
C. Glucozơ và rượu etylic
D. xà phòng và glixerol.
3. Lipit bao gồm
A. chất béo, sáp, steroit, photpholipit.
B. Mỡ chỉ.
C. chất béo, gluxit, chất đạm.
D. chất béo, cacbohydrat, steroit, photpholipit.
Xem thêm: Tính tổng cấp số nhân, công thức giải nhanh cấp số cộng và cấp số nhân
4. Để biến dầu thực vật thành chất béo rắn, hoặc bơ nhân tạo, một quá trình được thực hiện
