Phân tích đoạn thơ sau:
Ngẩng mặt lên để thấy mặt
một cái gì đó đẫm nước mắt
như đồng là một chiếc xe tăng
như một dòng sông là một khu rừng
Mặt trăng tròn và tròn
kể cho tôi nghe về một người ngẫu nhiên
ánh trăng vẫn còn
đủ làm tôi ngạc nhiên
(Ánh trăng, Nguyễn Duy)
Hàng ngàn năm nay trăng có mặt trong thơ ca. Vầng trăng như một biểu tượng thơ ca gắn liền với tâm hồn thi nhân. Nhưng có nhà thơ cũng viết về trăng, không chỉ tìm thấy ở đó chất thơ mà còn gửi gắm những tâm tư, ý nghĩa độc đáo. Đó là trường hợp bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy sáng tác năm 1978 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Khác với thơ chiến tranh, nơi con người chỉ có một lý tưởng chiến đấu và sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, con người không có điều kiện sống cho những chuyện riêng tư, những chuyện đời thường. Đọc bài thơ này ta nhận ra một điều mới. Con người bước từ thời chiến sang thời bình, và con người bắt đầu có những tính toán, ham muốn hưởng thụ. Nguyễn Duy mượn vầng trăng và người lính để nói lên sự thay đổi của lòng người.
Vầng trăng tuổi thơ và chiến tranh gắn bó mật thiết là thế, nhưng do hoàn cảnh, con người đã lãng quên quá nhiều khiến con người phải lo sợ từ sâu thẳm tâm hồn. Hai khổ thơ là một sự thức tỉnh, một bài học làm người.
Ngẩng mặt lên để thấy mặt
một cái gì đó đẫm nước mắt
như đồng là một chiếc xe tăng
như một dòng sông là một khu rừng
Mặt trăng tròn và tròn
kể cho tôi nghe về một người ngẫu nhiên
ánh trăng vẫn còn
đủ làm tôi ngạc nhiên
Vầng trăng vẫn đẹp và tròn như biểu tượng của lòng bao dung, nghĩa tình của con người không đòi hỏi sự đền đáp. Nhưng trăng cũng “lặng lẽ” với đôi mắt nghiêm nghị và phong thái nghiêm khắc. Để tình cảm người lính quên đi trong giây phút dĩ vãng, trong vấp ngã cuộc đời anh tự vấn lương tâm, ăn năn với lòng mình. Những giọt nước mắt muốn khóc và sự giật mình thức tỉnh chính là tấm lòng chân thành của một người lính vốn dĩ rất đẹp.
Với ý nghĩa này, Ánh trăng mang tính chất triết lý sâu sắc, có tác dụng cảnh tỉnh những ai dễ lãng quên quá khứ tốt đẹp. Phải biết sống chan hòa, yêu thương.
sau chiến tranh”Có quá nhiều câu hỏi lớn trong cuộc đời tôi / Những câu trả lời không hề dễ dàng.” Ánh trăng của Nguyễn Duy giúp mỗi người tìm ra câu trả lời thấm thía trong “nỗi sợ hãi”, “nước mắt” ấy.
🔻 Xem thêm:
